|
ဴမန္မာ့ေဘာလံုးသမိုင္း
ေဘာလံုးကစားဴခင္းမႀာ ကမၲာ့ႎိုင္ငံမဵားစၾာသိုႛပဵံႚႎႀံႛေရာက္ရႀိခဲ့သည့္နည္းတူ ဴမန္မာႎိုင္ငံအတၾင္းသိုႛ ႓ဗိတိသ႖အရင္းရႀင္ ကုန္သည္မဵား၊ သာသနာဴပႂမဵားမႀတစ္ဆင့္ ပဵံႚႎႀံႛေရာက္ရႀိခဲ့ဴခင္းဴဖစ္သည္။ မည္သည့္ ႎႀစ္ မည္သည့္အခဵိန္ကာလက စတင္ေရာက္ရႀိလာသည္ကို တိတိကဵကဵ မေဴပာႎုိင္ေသာ္လည္း ဦးထိန္လင္း(တံခၾန္ဂဵာနယ္) ၏ "ဴမန္မာႎႀင့္ေဘာလံုး" စာအုပ္တၾင္ ဴမန္မာႎုိင္ငံ၌ ၁၈၀၀ ဴပည့္ႎႀစ္ မတိုင္မီ ေဘာလံုးကို စတင္ကစားေန႓ပီဴဖစ္ေဳကာင္း ဖတ္ရႁရပၝသည္။
ဴမန္မာႎုိင္ငံေဘာလံုးအဖၾဲႚခဵႂပ္ ဖၾဲႚစည္းမႁႎႀင့္ပတ္သက္၍လည္း "ဴမန္မာဴပည္ေဘာလံုးအသင္းမဵား အဖၾဲႚခဵႂပ္" အမည္ဴဖင့္ ၁၈၉၅ ခုႎႀစ္တၾင္ စတင္ဖၾဲႚစည္း႓ပီး ၁၈၉၈ ခုႎႀစ္တၾင္ "ဘီေအေအ" ေခၞ "ဴမန္မာဴပည္အားကစားအသင္း႒ကီး" အမည္သိုႛ ေဴပာင္းလဲဖၾဲႚစည္းခဲ့သည္ကို ဖတ္ရႁရပၝသည္။ ယခင္က ေဘာလံုး႓ပိႂင္ပၾဲမဵားကို မိုင္ဒၝ -Maidan ကၾင္း(ယခု႓မိႂႚမကၾင္း) ၌ ကဵင္းပခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၁၀ဴပည့္ ႎႀစ္တၾင္ ေအာင္ဆန္းကစားကၾင္း (ယခင္ဘီေအေအကၾင္း) တည္ေဆာက္႓ပီးစီးေသာအခၝ ႓ပိႂင္ပၾဲမဵားကို ေအာင္ဆန္းကၾင္း၌ ကဵင္းပခဲ့ပၝသည္။
ေဘာလံုး႓ပိႂင္ပၾဲမဵားကို စီနီယာတန္းႎႀင့္ ဂဵႃနီယာတန္းဟူ၍ ခၾဲဴခားသတ္မႀတ္ကာ ၁၉၁၀ ဴပည့္ႎႀစ္တၾင္ စီနီယာပထမတန္း အမႀတ္ေပး႓ပိႂင္ပၾဲႎႀင့္ ဂဵႃနီယာတန္း ရႁံးထၾက္ဗိုလ္လုပၾဲမဵားကို ကဵင္းပခဲ့ပၝသည္။
စီနီယာ ဒုတိယတန္းဟူ၍တိုးခဵဲႚကာ ၁၉၀၈ ခုႎႀစ္တၾင္ ႓ပိႂင္ပၾဲမဵားကဵင္းပခဲ့ပၝသည္။ စီနီယာ ပထမတန္းႎႀင့္ စီနီယာဒုတိယတန္းဟူ၍ အတန္းႎႀစ္တန္း ရႀိေသာ္လည္း တန္းတင္ တန္းခဵ စနစ္ကို ၁၉၂၆ ခုႎႀစ္မႀ စတင္ဴပႂလုပ္ခဲ့သည္ဟု ဖတ္ရႁရပၝသည္။
၁၈၈၉ ခုႎႀစ္တၾင္ ဖၾဲႚစည္းခဲ့ေသာ "ဴမန္မာဴပည္အားကစားအသင္း႒ကီးသည္" ေဘာလံုး အားကစား နည္းသာမက ခရစ္ကတ္၊ ေဟာ္ကီ၊ တင္းနစ္၊ ေဴပးခုန္ပစ္ စသည့္ အားကစားမဵားကိုလည္း ဦးေဆာင္ ကဵင္းပေပးရပၝသည္။ ထိုႛေဳကာင့္ ေဘာလံုးအားကစားနည္းတစ္မဵႂိးကိုသာ အေလးထားေဆာင္ရၾက္ရန္ အတၾက္ ၁၉၄၇ ခုႎႀစ္၊ ေမလ ၁၇ ရက္ေနႛတၾင္ "ဴမန္မာႎုိင္ငံ အေပဵာ္တမ္းေဘာလံုးအဖၾဲႚခဵႂပ္" ကို ဖၾဲႚစည္းခဲ့႓ပီး ၁၉၆၂ ခုႎႀစ္တၾင္ "ဴမန္မာႎုိင္ငံေဘာလံုးအဖၾဲႚခဵႂပ္" ဟု ေဴပာင္းလဲေခၞေဝၞခဲ့သည္။
၁၉၆၄ ခုႎႀစ္ေနာက္ပိုင္းတၾင္ စီနီယာႎႀင့္ဂဵႃနီယာဟူ၍ မခၾဲေတာ့ဘဲ ပထမတန္း၊ ဒုတိယတန္း၊ တတိယတန္းႎႀင့္ စတုတၪတန္းဟူ၍ ေလးတန္း ထားရိႀခ့ဲပၝသည္။ ၁၉၉၅-၉၆ ခုႎႀစ္ ေဘာလုံးရာသီမႀ စတင္၍ အဆင့္ဴမင့္တန္း၊ ပထမတန္း၊ ဒုတိယတန္း၊ တတိယတန္းဟူ၍ ေလးတန္း သတ္မႀတ္ကာ ယေနႛတိုင္ ယႀဥ္႓ပိႂင္လဵက္ရႀိပၝသည္။
ဴမန္မာႎုိင္ငံတၾင္ ေဘာလံုး႓ပိႂင္ပၾဲအမဵႂိးအစားအလိုက္ စတင္ကဵင္းပခဲ့သည့္ ကာလမဵားကို ေအာက္ပၝ အတိုင္း ေဖာ္ဴပအပ္ပၝသည္။
|
